Mentholblog
Menthol en Roosje, ze vielen uit de toon. Buiten de boot. Ze waren niet erg geliefd in de 20’s en de jaren daarna. Niet in Hengelo en niet daarbuiten. Want ze waren anders. Een zwarte man was een bezienswaardigheid in blank Oost Nederland. En dan ook nog zo’n showman; extravert, markant, met kop en schouders uitstekend boven de grijze en bescheiden massa.
En ook Roosje gooide geen hoge ogen in haar eigen omgeving. Ze had dan wel geen andere kleur of afkomst, maar anders was ze zeker. Niet wat je noemt een bescheiden jongedame, zoals het hoorde. Roosje was een vrouw met een mening, een jonge feministe, excentriek gekleed en dwars tegen de stroom in. En toen kreeg ze ook nog eens omgang met een zwarte man en trouwde ze met hem. Hoe kon ze?! Een hoer was ze. Niet meer en niet minder. Zo fluisterde het grijze volk.
En stel dat ze kinderen zouden krijgen! Wat moest daar wel niet van komen. Zo fluisterde het grijze volk verder.
Vol verwachting klopt ons hart, of het wit zal zijn of zwart
Zo ging dat. Twee jonge mensen die buiten de boot vielen. Getekend door een niet aflatende regen van hatelijke verwensingen. Omdat ze anders waren. Bedreigend vooral. Doodsbang was men voor dat onbekend was.
Inmiddels zijn we behoorlijk wat decennia verder. Menthol en Roosje zijn er niet meer en de mengeling van culturen en afkomst is in Nederland al lang geen bezienswaardigheid meer. We zijn de tijd van de bekrompenheid door onwetendheid lang voorbij. Of… toch niet?
Niet dus. We zijn bijna een eeuw verder, maar ‘doe maar gewoon’ lijkt nog steeds de mores. Het is 2016 en de multiculturele samenleving staat meer dan ooit onder druk. Willen we al die vreemden, met hun onaangepaste gebruiken wel binnen onze grenzen? Zijn we echt zo tolerant? Is Zwarte Piet traditie of racisme? Is vrijheid van meningsuiting een excuus om alles maar te mogen roepen wat je denkt, ook als het kwetsend of generaliserend is? Moeten we massaal Facebook pagina’s oprichten ter behoud van de eer en glorie van Neerlands trots? Is het haat zaaien op social media anders dan het gefluister in de straten van toen? Zijn grenzen nog van deze tijd? Kunnen we hele bevolkingsgroepen de schuld geven van maatschappelijke problemen? Kan een land of staat ineens weer wetten instellen om mensen van andere geaardheden buiten te sluiten? Wat als een vrouw eruit ziet als een man of andersom? Moeten we wel willen opvallen? Kunnen we alles niet beter gewoon bij het oude laten? Gaan we eigenlijk vooruit, of achteruit in de tijd?
Is het haat zaaien op social media anders dan het gefluister in de straten van toen?
Proberen we niet gewoon nog steeds alles wat anders is en waarvan we niet weten hoe ons ertoe te verhouden, de kop in te drukken? Of kunnen we ook iets anders besluiten?
buiten de boten
We kunnen proberen te leren van een geschiedenis van oordelen en uitsluiting die zich blijft herhalen. Het is 2016 en overal vallen mensen uit boten. Menthol en Roosje leven nog steeds. In allerlei landen, gemeenschappen en huiskamers. Aangespoeld op het strand, opgevoed door de buren, onze ouders of onszelf. En vormgegeven, hier in het theater. Niet enkel om geesten uit het verleden op te roepen, niet om een mooi en dramatisch liefdesverhaal te vertellen. Maar omdat we allemaal nog steeds Roosje, Menthol en volk zijn. We hoeven niemand tot leven te wekken. Er ging namelijk niemand dood.
Door: Kelly de Haan
Menthol is te zien van 1 t/m 18 juni in Hengelo, Zwolle en Deventer. Bestel hier kaarten!