The Animals: hoe varkens mensen werden en hoe mensen varkens worden

In The Animals (en in het oorspronkelijke boek Animal Farm) zijn de revolutionaire varkens Sneeuwbal en Napoleon de start van een nieuwe belofte. Een nieuwe wereld. Zij bevrijden de dieren van de tirannie van de grootste vijand: de egoïstische, uitbuitende, gewetenloze mens. De onbetwistbare schuldige van al het leed. Met het winnen van de revolutie start op de boerderij een bijzonder herkenbaar proces. De ooit zo gelijke dieren vallen ten prooi aan een onvermijdelijk maatschappelijk mechanisme. De heldhaftige varkens moeten natuurlijk net ietsje meer voer krijgen want zij doen al het heftige denkwerk. Toch? Kippen zouden meer ruimte krijgen dan hun krappe legbatterijen, maar leveren uiteindelijk toch in om het grote geheel te dienen. Wat maakt het uit dat we er slechter op zijn geworden, we hebben in ieder geval onze vrijheid! Vrijheid? Wat is dat eigenlijk? En wat doen die dieren van een naburige boerderij hier? Als er uberhaupt al een kippenhok vrijkomt, dan heb ik daar nog altijd meer recht op dan die vreemde kippen! Dit is toch een democratie? Ik mag dan toch meebeslissen over wat er met MIJN leven gebeurt?!

Het begrip vrijheid en gelijkheid wordt stukje bij beetje opgerekt. De slimme en bevoorrechte mensen.. ehh dieren eigenen zich privileges toe en vullen hun zakken. Ongegeneerd misbruik makend van de domheid en onwetendheid van de schapen, die meningloos volgen en netjes herhalen wat ze opgedragen wordt. Het verschil tussen arm en rijk, slim en dom, bevoorrecht en niet bevoorrecht wordt alsmaar groter. Weerstand wordt niet getolereerd, spelregels worden achteraf aangepast om gedrag goed te praten, valse beloftes en manipulatie voeren de boventoon en de chaos is compleet. De varkens zijn langzaam zelf de mens geworden die ze zo graag wilden bestrijden: Het regime bijt zichzelf in de staart.

“All Animals are equal, but some are more equal than others”

Herkenbaar? Voor Jeroen Kriek wel, die al lange tijd een grote fascinatie heeft voor dit systeem en daarom besloot om in deze politiek roerige tijden deze voorstelling te gaan maken:

‘’ Regisseur Jeroen Kriek heeft al sinds zijn jonge jaren een fascinatie met het onderwerp. Geboren in 1961 maakte hij de nadagen mee van de grote omwentelingen in de jaren zestig van de vorige eeuw. Hij was in de jaren zeventig zeer politiek actief en maakte deel uit van allerlei maatschappelijke bewegingen. Hij hield zich bezig met de revoluties in Cuba, Nicaragua en Midden Amerika. Leidde een anti-militaristisch zangkoor en speelde in diverse protest-bands. Actief betrokken bij onderwijsvernieuwingen, was kraker. Deed uitwisselingen met Die Freie Deutsche Jugend in de DDR en was actief participerend bij de anti-kernenergie/ kernbom manifestaties. Haakte ook altijd overal weer af. Niet vanwege de inhoud maar vanwege de verwording van de organisaties. Van collectief naar hiërarchie. Met alle gevolgen van dien. Het boek Animal Farm is in deze een van de lijfboeken van de regisseur. De thematiek is in veel van het werk van Kriek terug te vinden. Interessant zijn de intermenselijke mechanismen die steeds weer het ideaal in de weg gaan zitten. Een proces wat je bij iedere maatschappelijke beweging, keer op keer, terug ziet. Of het nou de linkse idealisten zijn uit de jaren zeventig van de vorige eeuw of de voorvechters van de vrije markteconomie met marktwerking als hoogste goed anno nu, telkens weer zie je dat het systeem zijn oorspronkelijke ideaal voorbijschiet en uiteindelijk slechts nog in dienst staat van enkelingen, die het zogenaamd ‘het beste ‘ weten maar in werkelijkheid louter het eigenbelang dienen.

“Telkens weer zie je dat het systeem zijn oorspronkelijke ideaal voorbijschiet en uiteindelijk slechts nog in dienst staat van enkelingen”

Het mooie van dit verhaal is dat het verwijst naar grote gebeurtenissen uit de geschiedenis. Waar Animal Farm, oorspronkelijk is geïnspireerd op de Russische revolutie, is het tegelijkertijd een blauwdruk voor ontelbaar andere, vergelijkbare gebeurtenissen in de wereldgeschiedenis. Dat maakt dit verhaal zo rijk en daarom moet het zo nodig verteld worden. Opdat we alert blijven. Opdat we mechanismen blijven herkennen. Opdat we betrokken blijven en onze eigen verantwoordelijkheid blijven nemen voor de wereld waarin we leven. We werken binnen The Young Ones met veel jonge mensen. Een van onze doelstellingen is om hen bewust te maken. Hen om zich heen te laten kijken en zich te laten verhouden tot de wereld om hen heen. Omdat ze er deel van uitmaken. Dit verhaal laat de opkomst en ondergang zien van een systeem. Met al zijn mechanismen, doelstellingen, idealen, valkuilen. De boerderij als metafoor van de wereldpolitiek. Het is de Russische revolutie, maar ook Nazi Duitsland of het kapitalisme. Wat voor –isme dan ook. Het is het systeem wat zn eigen idealen vergeet en ten koste van alles zichzelf in het zadel wil houden. ‘’